Dobry ekonomista a koszty poboru podatku

„Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”. Te słowa, zaczerpnięte z książki Mały Książę, nie tylko odnoszą się do relacji międzyludzkich, ale także do wielu innych dziedzin życia. Można ich użyć także do tego, aby lepiej opisać ekonomię i podatki. Oglądając kolumny w arkuszu kalkulacyjnym, nie widzimy, kto płaci podatki, kto je pobiera oraz czy nikt na nich nie oszukuje. Dostrzegamy tylko sam przychód, zapominając o tym, że za każdą liczbą stoi konkretny, znany z imienia i nazwiska, podatnik.

Co widać i czego nie widać

Fryderyk Bastiat w swoim eseju Co widać i czego nie widać także zwraca uwagę na ułomność naszego organu wzroku, pisząc: „W ekonomii każdy czyn, zwyczaj, prawo lub instytucja nie pociąga zwykle jednego a wiele następstw. Z nich jedne są natychmiastowe – te widać, inne pojawiają się stopniowo – tych nie widać”¹. Parafrazując te słowa, można powiedzieć, że podatki pociągają za sobą także wiele skutków. Niektóre z nich widzimy od razu – jak przychody podatkowe, a inne pojawiają się stopniowo – jak comiesięczne pensje dla urzędników kontrolujących deklaracje podatkowe czy dodatkowe godziny pracy przedsiębiorców, którzy zamiast doskonalić się w swoim rzemiośle, uczą się interpretacji nowych przepisów podatkowych albo stoją w kolejkach do urzędów.

Koszt poboru podatku a budowa domu

Następstwa, które pojawiają się stopniowo, to koszty poboru podatku. Tę sytuację można porównać do zakupu dużego, wspaniałego domu, który cieszy nasze oko i którym chętnie się chwalimy. Jednakże wraz z zakupem domu pojawiają się dodatkowe koszty, o których niestety często nie myślimy w momencie zakupu i których także nie dostrzegają postronni obserwatorzy. Trzeba opłacić wysoki czynsz, podatki, skosić duży trawnik i regularnie wykonywać naprawy i konserwacje. Im większy dom, tym więcej pracy. Jeśli subiektywne koszty utrzymania domu przewyższają zalety nowego miejsca zamieszkania, to mówimy wtedy, że inwestycja się nie udała. Podobnie jest z podatkami; jeśli całkowite koszty poboru podatku przewyższają jego przychody, to warto zastanowić się nad jego zasadnością i go uprościć.

Wysokie koszty poboru podatku w Polsce

Koszt poboru podatku w Polsce jest bardzo wysoki. Przedsiębiorca przeznacza średnio 7 tygodni roboczych, aby załatwić sprawy skarbowe², a ogólny udział kosztów we wpływach podatkowych od 2004 roku przekracza corocznie 2% dochodów z podatków – brane są tu pod uwagę tylko koszty administracyjne³. Liczba aktów prawnych z każdym rokiem wzrasta. Rok 2015 był pod tym względem rekordowy, ponieważ weszło w życie 27480 stron nowego prawa. Jeśli chcielibyśmy być na bieżąco z ustawami i aktami prawnymi, musielibyśmy przeznaczać dziennie prawie 4h na samo czytanie⁴.

Koszt rozdysponowania świadczeń socjalnych to także niewidoczne następstwo podatków. Na sztandarowy projekt PiS-u, czyli Rodzina 500+, musimy wydać rocznie 345 mln zł, które zostaną przeznaczone na pensje urzędników bądź inne opłaty administracyjne⁵. Utrzymanie MOPSów lub Urzędów Pracy także kosztuje sporo pieniędzy, które są pobierane z naszych podatków. Zadaniem tych instytucji jest pomoc finansowa w wychowywaniu dzieci oraz zapewnianie ludziom pracy. Kosztów tych moglibyśmy jednak łatwo uniknąć, gdybyśmy zostawili te pieniądze w kieszeni podatnika, który wtedy bez państwowych pośredników oraz dodatkowych wydatków dałby radę utrzymać się sam.

Ekspert od podatków

Dobry ekonomista przy uchwalaniu nowego podatku powinien zachowywać się jak ekspert, którego zapraszamy, aby zaopiniował nasz wybór przy zakupie nowej nieruchomości. Na samym początku powinien on uspokoić nasz niepohamowany entuzjazm związany z nowym zakupem i wskazać potencjalne zagrożenia. Później powinien sprawdzić dokładnie, czy nieruchomość posiada dobre fundamenty, czy konstrukcja jest stabilna, czy dach nie jest dziurawy. Wszystko po to, aby na samym początku uchronić nas przed katastrofą budowlaną. Należy też sprawdzić mury, strop i oczywiście stan prawny nieruchomości, tak abyśmy wiedzieli, jakie koszty w pierwszej kolejności na nas spadną i czy stać nas na remonty i konserwacje. Nawet gdy oględziny wypadną pozytywnie, ekspert ponownie powinien poprosić kupującego o kilkudniowe wstrzymanie się z zakupem, aby zminimalizować fakt podjęcia decyzji w pośpiechu, ponieważ błędne inwestycje w nieruchomości mają opłakane skutki dla budżetu domowego. W taki sam sposób złe podatki będą obciążać i wyniszczać budżet państwowy. A zatem o takich ekonomistów-ekspertów zabiegajmy.

Fot: Pixabay