Czy kredyt oznacza osiągnięcie bogactwa?

Kredyt to coś, co człowiek już posiada w postaci swoich aktywów, charakteru i dotychczasowych osiągnięć, które bankier zamienia na pieniądze, licząc na zysk w postaci odsetek¹ – tak umowę pomiędzy bankiem a kredytobiorcą opisuje Hazlitt w książce Ekonomia w jednej lekcji. Jest to jedna z najbardziej pełnych oraz dokładnych definicji kredytu, ponieważ dotyka ona wszystkich ważnych jego elementów, definiuje zaangażowane strony oraz pokazuje, że nie jest to magiczny sposób osiągnięcia bogactwa.

Kredyt w oczach dziecka

Trudno wytłumaczyć dziecku, czym tak naprawdę jest kredyt, ponieważ w przypadku zaciągnięcia pożyczki przez rodziców ma ono kontakt przede wszystkim z najprzyjemniejszą jego częścią, czyli nabyciem jakiegoś dobra, np. samochodu, mieszkania lub wyjazdu na wakacje. Mniej miłe konsekwencje pożyczki, czyli spłaty odsetek, dotykają dziecko tylko pośrednio, ponieważ nie ma ono własnego dochodu i nie musi partycypować w kosztach raty kredytowej. Stąd bardzo często w głowach najmłodszych pojawia się mylne przekonanie, że kredyt jest łatwym sposobem nabycia konkretnego dobra. Można spróbować samemu udzielić kredytu dziecku i sfinansować zakup upragnionej rzeczy, na którą nie zdołało zgromadzić oszczędności. W zamian za tę pomoc rodzice mogą umówić się na spłatę pożyczki w ratach oraz wymagać jako ekwiwalentu odsetek spełnienia jakiegoś dodatkowego obowiązku domowego. Najszybciej uczymy się przecież na podstawie własnych doświadczeń.

Definicja

Warto rozpocząć rozmowę z dzieckiem na temat kredytu od przytoczonej powyżej definicji i zanalizować ją fragment po fragmencie. „Kredyt to coś, co człowiek już posiada w postaci swoich aktywów, charakteru i dotychczasowych osiągnięć” oznacza, że pożyczki nie dostaje się nigdy za nic i że rodzice ciężko pracowali w czasie swojej młodości i udało im się zdobyć umiejętności gwarantujące źródło dochodów potrzebne do spłacenia kredytu. Czyli nikt nie idzie do banku z pustymi rękami, tylko przynosi swój cały bagaż doświadczeń, który bankier wycenia i „zamienia na pieniądze, licząc na zysk w postaci odsetek”. Dlatego na kredycie zyskują dwie strony. Kredytobiorca otrzymuje upragnione dobro wcześniej, niż jest w stanie na nie zaoszczędzić, a bank zarabia niemałą kwotę na prowizjach i odsetkach.

Pułapka kredytowa

Ważne jest uświadomienie dziecku, że wzięcie kredytu nie zawsze ma szczęśliwe zakończenie. Czasami nasz bagaż doświadczeń zostanie za wysoko oceniony przez bankiera lub on sam skuszony wizją wysokich odsetek i prowizji zaryzykuje przyznaniem kredytu osobie, która nie jest w stanie go spłacić. Biorąc jakąkolwiek pożyczkę, należy także mieć na uwadze, że możemy nie być w stanie spłacić kolejnych rat, bo w życiu występuje wiele zdarzeń losowych, takich jak utrata pracy czy światowy kryzys ekonomiczny. A w przypadku problemów ze spłaceniem kredytu tracą obie strony: bank, bo musi odzyskać przynajmniej część zainwestowanych pieniędzy, co nie jest operacją łatwą, przyjemną i tanią, oraz kredytobiorca, ponieważ musi w jakiś sposób spłacić swój dług. Często zmuszony jest on zaciągnąć nową pożyczkę na spłatę poprzednich, co jest bardzo niebezpieczne, bo może doprowadzić do spirali długów i w konsekwencji do utraty całego majątku.

Rodzaje kredytów

Najpopularniejszym rodzajem kredytów w Polsce są kredyty hipoteczne zaciągane na zakup nowych mieszkań. Są one także jednymi z najtańszych na rynku, ponieważ ich zabezpieczeniem jest nieruchomość, dlatego ryzyko, które bierze na siebie bank, jest zminimalizowane. Innym rodzajem pożyczki jest kredyt inwestycyjny, którego bank udziela na podstawie pozytywnej oceny naszego pomysłu na biznes. Najdroższe kredyty to kredyty konsumpcyjne, których głównym zadaniem jest przyśpieszenie nabycia określonego dobra, np. samochodu, wycieczki wakacyjnej lub mebli kuchennych. Dzielą się one na kredyty gotówkowe, dzięki którym otrzymujemy pieniądze do ręki i możemy je wydać na dowolny cel, kredyty samochodowe, czyli przeznaczone wyłącznie na zakup auta i często dotowane przez koncerny motoryzacyjne, kredyty studenckie oraz kredyty w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, które pozwalają na osiągnięcie debetu na koncie. Nie możemy także zapomnieć o kartach kredytowych, które pomimo łatwości ich otrzymania i korzystania z nich są niczym innym jak kredytem konsumpcyjnym, tylko udzielanym na specjalnych zasadach.*

Kredyt a bogactwo

Bogactwo każdego z nas nie bierze się z tego, ile posiadamy rzeczy kupionych na kredyt. Bierze się ono z oszczędności oraz z ciężkiej pracy. Dlatego powinniśmy przekazać naszym dzieciom, że kredyt nie jest drogą na skróty i należy podchodzić do niego w sposób rozważny oraz traktować go jako ostateczność. Należy przede wszystkim przestrzec ich przed kredytami konsumpcyjnymi, które są bardzo mocno reklamowane w telewizji i dostępne na wyciągnięcie ręki. Brak cierpliwości oraz niewykształcony nawyk oszczędzania są głównym powodem, dla których ludzie sięgają po ten rodzaj kredytu. W przypadku kredytów inwestycyjnych i mieszkaniowych ważna jest analiza ryzyka oraz zdobyte w przeszłości umiejętności gwarantujące uzyskanie dochodu, aby posiadać solidne argumenty w czasie wyceniania zdolności kredytowej przez bankiera. A najważniejsze to przekazać dzieciom, że najlepszy kredyt to ten już spłacony.