Droga do emerytury wiedzie przez oszczędności

W słynnej reklamie Werther’s Original dziadek opisuje jego pierwszą, wyjątkową degustację pysznych cukierków. Mówi, że chce dać swojemu wnuczkowi te same łakocie i wzbudzić w nim przez to uczucie wyjątkowości, którego sam doświadczył. Czy my także możemy zastosować taką samą strategię, czyli naśladować ruchy naszych dziadków, aby tak jak oni cieszyć się emeryturą na starość?

Na tak trudne pytanie jednoznacznej odpowiedzi nikt nam nie udzieli. Jedno jest jednak pewne – może skład słodkich i śmietankowych cukierków nie zmienił się przez ostatnie 114 lat – firma Werther’s Original powstała w roku 1903¹, ale system emerytalny zmieniły się diametralnie. Obecnie młody człowiek wchodzący na rynek pracy ma spory problem ze znalezieniem własnej drogi do celu, którym jest godne życie na emeryturze.

Droga domyślna

Państwo polskie gwarantuje nam, że po podpisaniu umowy o pracę lub założeniu własnej działalności gospodarczej, będzie nam pomagać i pod groźbą kary zbierać na naszą emeryturę. Z tego powodu co miesiąc z każdej pensji przelewane są pieniądze do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który za pośrednictwem ZUSu wypłaca pieniądze obecnym emerytom, a emerytury przyszłych pokoleń będą wypłacane ze składek ich dzieci i wnuków. System ten opiera się na dwóch filarach: przymusie i zastępowalności pokoleń. Gdy przynajmniej jednego z nich zabraknie, to godne życie na emeryturze zostanie zagrożone. Dlatego analizując sytuację demograficzną Polski, warto rozważyć alternatywne drogi.

Trzeci filar

Po reformie emerytalnej z roku 1999 weszły do naszego potocznego języka dwa dodatkowe pojęcia: II filar – czyli obowiązkowe inwestowanie pieniędzy w Otwarte Fundusze Emerytalne oraz III filar – dający możliwość dodatkowego inwestowania swoich oszczędności w emerytury. Z powodu zawirowań politycznych przyszłość OFE jest bardzo niepewna. Jednakże III filar, czyli konta IKZE oraz IKE, są polecaną formą zdobycia dodatkowych środków na emeryturę ze względu na korzystne ulgi podatkowe. Głównymi założeniami powyższych kont emerytalnych jest dobrowolność oraz odpowiedzialność. Państwo nie zmusza nikogo do płacenia comiesięcznej składki oraz nie gwarantuje jakiegokolwiek dochodu. To pełnoletni i świadomy obywatel decyduje o tym, jaką część swoich oszczędności chce przelać na konto oraz w jakie instrumenty finansowe będzie inwestował².

Każdemu po równo

Idea, aby każdy emeryt dostawał stałą, niezależną od wysokości składek emeryturę, to nie tylko teoretyczne rozważania ekonomistów, ale pomysł wdrożony w życie m.in. w Kanadzie. Kraj ten gwarantuje swoim obywatelom minimalne emerytury o wartości 1700 zł³ – ⅓ kanadyjskiej minimalnej pensji krajowej. Jednakże nie jest to jedyne źródło pieniędzy w czasie emerytury. Państwo to za pomocą ulg podatkowych oraz kampanii edukacyjnych zachęca do odkładania dodatkowych pieniędzy na emerytury. Dzięki jednoczesnemu zaangażowaniu środków publicznych oraz prywatnych system emerytalny w Kanadzie jest jednym z najefektywniejszych i zapewnia godne życie na emeryturze. Niedawno w Polsce także rozpoczęła się debata nad wprowadzeniem obywatelskich emerytur³.

Oszczędzanie poza systemem

Oszczędzać na emeryturę możemy także poza głównym systemem emerytalnym. Niektórzy inwestują pieniądze w nieruchomości, które na starość wynajmują lub sprzedają, otrzymując pasywny dochód. Można też zapisywać się do zbiorowych systemów emerytalnych dofinansowywanych przez pracodawców lub grać na giełdzie⁶. Uczmy nasze dzieci, że najlepszą inwestycją jest ta w siebie i zdobywanie nowych umiejętności oraz wpajajmy im, że godnej emerytury nie zapewnią im wysokie dochody, tylko wysokie oszczędności.

W Polsce pomimo coraz większego przekonania, że świadczenia z ZUSu będą głodowe, bardzo mała liczba osób oszczędza na emeryturę – wg badań jest to tylko nieco ponad 20% Polaków ^4,5. To bardzo złe prognozy dla obecnych dwudziesto- i trzydziestolatków, którzy patrząc na swoich rodziców czy dziadków, oszukują się, że pomimo braku oszczędności będzie tak samo jak w obecnym pokoleniu emerytów – czyli skromnie, ale stabilnie. Problemem jest na pewno mentalność społeczeństwa, które wierzy, że nic się nie zmieniło i nie zachęca młodego pokolenia do oszczędzania. A zatem, podobnie jak w przeszłości rodzice uczyli dzieci niezbędnych umiejętności, takich jak rozniecanie ognia czy gotowania, tak teraz muszą swoim przykładem wpoić im wiedzę, że godna emerytura to przywilej, który należy się tylko roztropnym obywatelom.

Parafrazując reklamę cukierków, mam nadzieję, że każdy z nas za kilkanaście lat powie “Dziś sam jestem dziadkiem, więc stać mnie na godne życie i rozpieszczanie wnuków”⁷.

Przypisy:

1. Wikipedia, Wearther’s Original, dostępny 28.10.2017. Dostęp online: https://www.wikiwand.com/en/Werther%27s_Original
2. Więcej o kontach IKE i IKZE można przeczytać tutaj: http://jakoszczedzacpieniadze.pl/konto-emerytalne-ike-ikze-i-optymalizacja-podatkowa
3. Agata Kołodziej, Tysiąc złotych dla każdego? To emerytura jak w Kanadzie, w Europie bylibyśmy pierwsi, Money.pl, dostępny 28.10.2017. Dostęp online: https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/zus-1-tys-zl-emerytura-obywatelska,117,0,2175349.html
4. Polacy nie oszczędzają na emeryturę. Przedstawiciele tych zawodów to wyjątek , Money.pl, dostępny 28.10.2017. Dostęp online: https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/oszczedzanie-na-emeryture,134,0,2180230.html
5. Polskie Radio 24, IKE i IKZE przybywa, choć nadal niewielu Polaków oszczędza w ten sposób na emeryturę, dostępny 28.10.2017. Dostęp online: http://www.polskieradio.pl/42/3165/Artykul/1664041,IKE-i-IKZE-przybywa-choc-nadal-niewielu-Polakow-oszczedza-w-ten-sposob-na-emeryture
6. Jak grać bezpiecznie na giełdzie można przeczytać tutaj: http://jakoszczedzacpieniadze.pl/strategia-inwestycyjna-jak-inwestowac-bezpiecznie
7. Oryginalną wersję reklamy Wearther’s Original można zobaczyć tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=4x80iA5fxVo.

Fot. Pixabay