Przepisy na domowe przetwory

Czas obfitości warzyw i owoców trwa, a stragany uginają się pod rozmaitymi darami lata. Pomidory, ogórki, cukinie, maliny, porzeczki, agrest, wiśnie… kuszą zapachem i kolorem i aż proszą, aby zabrać je ze sobą do domu. Nie da się więc przejść obok nich obojętnie. Warto korzystać ze świeżych, sezonowych warzyw i owoców i jeść ich w tym czasie jak najwięcej. Te, które dojrzewały w naszym klimacie, są dla naszego zdrowia najlepsze. Warto też pomyśleć o tym, żeby zostawić coś na zimowe miesiące. Najlepszym rozwiązaniem są domowe przetwory.

To zdecydowanie najwspanialszy sposób pozwalający przedłużyć smak lata, tak abyśmy mogli się sezonowymi warzywami i owocami cieszyć wtedy, kiedy przyjdą chłody. W dobrej sytuacji są tu na pewno posiadacze działek lub przydomowych sadów i ogrodów. Takie przetwory z owoców prosto z krzaczka smakują jeszcze lepiej. Ale i typowy „mieszczuch” może się cieszyć ich smakiem, zakupując odpowiednią ilość owoców lub warzyw na targu lub od rolnika.

Czy w dzisiejszych czasach, kiedy na półkach w sklepach nie brakuje słoików z gotowymi dżemami, konfiturami i sosami, kiedy pomidory i ogórki, a nawet truskawki i maliny można dostać przez cały rok, warto się fatygować i przygotowywać domowe przetwory?
Zdecydowanie tak! W niektórych rodzinach to wręcz tradycja, a przepisy na różne specjały przekazywane są z pokolenia na pokolenie.

Dlaczego warto robić domowe przetwory?

Przede wszystkim mamy wpływ na ich skład. Do zrobienia przetworów wybieramy dobrej jakości lokalne owoce i warzywa, dobrze jest sięgać po te ekologiczne, niepryskane. Przy konserwacji stosujemy tylko naturalne metody np. kiszenie i pasteryzację. Przy wytwarzaniu dżemów lub konfitur możemy ograniczyć ilość cukru lub zastąpić go czymś innym, zdrowszym, np. ksylitolem. Domowe przetwory wolne są również od innych chemicznych dodatków, takich jak barwniki czy zagęszczacze. Innym argumentem przemawiającym za samodzielnym przygotowaniem przetworów jest ogromna satysfakcja, że samodzielnie wykonało się coś pysznego oraz wdzięczność rodziny, kiedy to w pewien zimowy poranek w towarzystwie świeżych bułeczek i twarożku pojawią się na stole śliwkowe powidła, a w herbacie zapachnie sok malinowy. Poniżej kilka propozycji na domowe przetwory: domowy keczup paprykowy oraz słodkie przetwory z owoców z ograniczoną ilością cukru.

Keczup paprykowy (na ok. 6 małych słoiczków 150 ml)

Składniki:
2,5 kg dojrzałych pomidorów, najlepiej malinowych
4 strąki czerwonej papryki
kawałek świeżego imbiru (2 cm)
2 średnie cebule cukrowe
4 ząbki czosnku
50-100g cukru (jeśli pomidory są słodkie, można dać mniej)
6-8 daktyli (moczonych wcześniej w ciepłej wodzie min. 1 godz.)
50 ml octu jabłkowego
1,5 łyżeczki soli
pieprz czarny ziarnisty, świeżo zmielony
zmielona gorczyca 1/3 łyżeczki
zmielone ziele angielskie 1/3 łyżeczki
zmielone goździki 1/3 łyżeczki
suszone zioła: bazylia, tymianek, oregano – po ½ łyżeczki

Wykonanie:
Pomidory kroimy w ćwiartki, wrzucamy do większego garnka i gotujemy na średnim ogniu, aż się lekko rozpadną. Następnie przecieramy je przez sito. Można najpierw sparzyć pomidory i obrać ze skórki i nie bawić się już w przecieranie przez sito.
Do przetartych pomidorów dodajemy wcześniej pokrojone w kostkę cebule, paprykę oraz wyciśnięty czosnek i drobno pokrojony imbir. Gotujemy na niewielkim ogniu około 40 min., aż warzywa będą miękkie, pod koniec gotowania dodajemy sól, cukier, namoczone wcześniej daktyle i miksujemy. Dodajemy ocet i zmielone przyprawy i zioła.

Nasz keczup gotujemy jeszcze na małym ogniu, często mieszając, około 1 godziny, aż zredukuje się jego objętość.
W tym czasie przygotowujemy słoiczki (wygotowujemy je lub wyprażamy w piekarniku). Do gorących słoiczków wlewamy gorący keczup, dobrze zakręcamy i stawiamy do góry dnem.

Dżem malinowy z daktylami i wanilią (bez cukru) (na ok. 4 małe słoiczki 100 ml)

Składniki:
2,5 kg malin
2 szklanki daktyli
½ szklanki ksylitolu (opcjonalnie, jeśli maliny nie są dość słodkie)
2 laski wanilii

Wykonanie:
Maliny wrzucamy do garnka z grubym dnem i dolewamy odrobinkę wody. Zagotowujemy na średnim ogniu, aż puszczą sok i utworzy się piana, którą zbieramy przy pomocy łyżki cedzakowej.

Wrzucamy do malin pokrojone w paseczki daktyle i gotujemy na mniejszym ogniu, często mieszając. W miarę potrzeby dodajemy ksylitol. Gotujemy około godziny.

Mniej więcej w połowie gotowania dodajemy ziarenka z dwóch lasek wanilii. Czas gotowania możemy skrócić lub wydłużyć. Im dłużej gotujemy, tym konfitura słodsza i gęstsza.
Gorący dżem przekładamy do czystych, wyparzonych słoiczków, które mocno zakręcamy i ustawiamy do góry dnem.

Mus rabarbarowy z jabłkiem i jagodami Goji (na 1 słoiczek 150 ml)

Rabarbar i słodkie jabłko świetnie się komponują, a garstka namoczonych jagód Goji sprawia, że mus będzie nie tylko smaczny, ale również bogaty w różne zdrowe składniki. Mus świetnie smakuje jako dodatek do jaglanki albo smarowidło do placuszków lub naleśników.

Składniki:
2 grube łodygi rabarbaru
1 słodkie jabłko
2 łyżki jagód Goji moczonych w ciepłej wodzie min. 1 godz
1 łyżka oleju kokosowego
3 łyżki cukru trzcinowego nierafinowanego lub 4 łyżki syropu z agawy

Wykonanie:
Z rabarbaru zdejmujemy skórkę i kroimy w cienkie plasterki (0,5 cm), jabłko obieramy i kroimy w kostkę. Na patelni topimy olej kokosowy, wrzucamy rabarbar i jabłko, wsypujemy cukier lub syrop i dusimy, aż owoce będą miękkie, wrzucamy namoczone jagody i miksujemy wszystko na gładki mus. Gotujemy jeszcze kilkanaście minut, po czym przekładamy do wyparzonych słoiczków.

Powidła śliwkowe bez cukru (ok. 5 słoiczków 150 ml)

Składniki:
3 kg śliwek
Ok. ½ szklanki wody

Wykonanie:
Śliwki myjemy i pozbawiamy pestek, następnie wrzucamy do garnka o bardzo grubym dnie i wlewamy wodę. Smażymy na początku na średnim ogniu, a kiedy śliwki puszczą sok to zmniejszamy go do minimum.

Smażymy ok. 2- 3 godzin (co jakiś czas mieszając) jednego dnia i tyle samo dnia następnego. Czas gotowania powideł bez cukru musi być tak długi, w przeciwnym razie mogą się szybko popsuć. Po zdjęciu powideł z ognia przekładamy je do wyparzonych słoiczków, które mocno zakręcamy i ustawiamy do góry dnem.