Ekonomia normatywna, nazywana również ekonomią subiektywną, jest dyscypliną naukową, która jest ściśle powiązana z wartościami, etyką i ideologią. Przygląda się ona gospodarce z perspektywy tego, co powinno się wydarzyć, a nie tylko tego, co się dzieje. W tym artykule zajmiemy się kluczowymi zasadami i wartościami ekonomii normatywnej.
Czym jest ekonomia normatywna?
Ekonomia normatywna to dziedzina ekonomii, która zajmuje się sformułowaniem sądów na podstawie wartości i norm etycznych. Stawia ona pytanie: „co powinno się wydarzyć?” i „jakie działania gospodarcze są moralnie właściwe?”, zamiast skupiać się tylko na faktach i danych.
Ekonomia normatywna jest subiektywna i opiera się na ludzkim poczuciu moralności oraz wartościach, które wywodzą się z osobistych perspektyw, uczuć i opinii osób zaangażowanych w proces podejmowania decyzji. Jest to dziedzina nauki, która koncentruje się na ideologicznym i wartościującym rozumieniu dziedziny ekonomii.
Charakterystyka ekonomii normatywnej
Ekonomia normatywna ma na celu przewidywanie i zalecanie jak najskuteczniejszych rozwiązań. Normatywne stwierdzenia ekonomiczne są często wykorzystywane do określania i zalecania sposobów zmiany polityki rynkowej lub wpływania na decyzje gospodarcze.
Ekonomia normatywna często okazuje się bardzo przydatna w kwestii tworzenia i generowania od podstaw nowych idei gospodarczych. Nie może jednak stanowić podstawy do podejmowania istotnych decyzji w kluczowych kwestiach, ponieważ z założenia nie jest oparta na obiektywnej analizie rzeczywistości.
Przykłady normatywnych stwierdzeń ekonomicznych
Normatywne stwierdzenia ekonomiczne często mają formę przypuszczeń na temat różnych aspektów polityki gospodarczej. Oto kilka przykładów:
- „Rząd powinien zapewnić wszystkim obywatelom podstawową opiekę zdrowotną”
- „Regulacja cen ropy naftowej pomaga utrzymać poziom inflacji”
- „Firmy powinny być zmuszane do płacenia za zanieczyszczenia, które powodują”
Wszystkie powyższe stwierdzenia są subiektywne i oparte na wartościach i normach etycznych. Nie są one faktami, ale wynikają z indywidualnej opinii na temat sytuacji gospodarczej lub polityki.
Ekonomia normatywna a ekonomia pozytywna
Ekonomia normatywna jest często porównywana z ekonomią pozytywną. Ekonomia pozytywna koncentruje się na obserwacji, analizie i interpretacji faktów. Odnosi się ona do rzeczywistości i pomaga decydentom podejmować kluczowe decyzje w ważnych sprawach, które mają wpływ na określoną politykę i gospodarkę.
Ekonomia normatywna i pozytywna są ze sobą powiązane. Decydenci polityczni i właściciele firm zwracają uwagę na to, co jest pożądane przez społeczeństwo, co czyni ekonomię normatywną ważną częścią procesu podejmowania decyzji.
Przemieszczanie się między ekonomią normatywną a pozytywną
Czasami normatywne stwierdzenia mogą być przeformułowane, aby stały się stwierdzeniami pozytywnymi. Na przykład, stwierdzenie „podniesienie cen produktów rolnych w krajach rozwijających się jest korzystne” to stwierdzenie normatywne, ponieważ sugeruje, że takie działanie powinno zostać przeprowadzone. Z drugiej strony, stwierdzenie „zwiększenie cen produktów rolnych spowoduje poprawę dochodów ludności wiejskiej” jest faktem, który można zbadać, co czyni go stwierdzeniem pozytywnym.
Podsumowanie
Ekonomia normatywna jest ważnym elementem nauki ekonomii, który pozwala na wyrażanie przypuszczeń i wartościowania na podstawie teorii gospodarczych. W połączeniu z ekonomią pozytywną, ekonomia normatywna może prowadzić do powstania wielu rozwiązań, które odzwierciedlają sposób, w jaki społeczeństwo postrzega różne projekty gospodarcze.
