Edukacja finansowa – od czego zacząć?

Bardzo często korzystam z książek, jako jednej z metod na przekazywanie dzieciom ważnych informacji oraz pokazywanie odpowiednich zachowań. Dobra lektura przyda się szczególnie wtedy, gdy mamy jakiś problem z kształtowaniem pożądanej przez nas postawy lub wytłumaczeniem określonej kwestii. Nie inaczej jest w sprawach związanych z ekonomią, która przecież towarzyszy nam w życiu codziennym.

Czy na wprowadzenie w podstawy tej dziedziny może być za wcześnie? Skoro kilkulatek sam z siebie interesuje się pieniędzmi, chce, żeby mu coś kupić, to może (a nawet powinien) posiadać podstawową wiedzę na temat finansów.
W książkach dla najmłodszych dzieci tematyka ekonomiczna skupia się wokół omówienia w prosty sposób kilku zagadnień: co to są pieniądze, czy ludzie zawsze się nimi posługiwali, skąd się biorą i co możemy z nimi zrobić? Dziecko utożsamiając się z bohaterami historii z jednej strony łatwiej zrozumie, że wszyscy mamy jakieś pragnienia odnośnie zakupów, z drugiej – że nie można mieć wszystkiego, czego tylko sobie zażyczymy.

Jeśli chcecie swoje dziecko już od małego wprowadzać w świat ekonomii zapoznajcie się z zestawem książek dla najmłodszych, które świetnie pokazują najważniejsze dla tego wieku zagadnienia związane z pieniędzmi.

Skąd się wzięły pieniądze?

Ile płacę? to jeden z tomów świetnej edukacyjnej serii dla przedszkolaków ABC…Uczę się!. Jej autorka, Małgorzata Strzałkowska, jest specjalistką od opisywania świata za pomocą rymów.

Tym razem za pomocą krótkiego, wierszowanego utworu opowiada historię pieniądza – od form wymiany towarowej, poprzez pierwsze monety, powstanie banknotu, aż do współczesnych wirtualnych środków płatniczych. Informacje nie są zbyt szczegółowe – tak, by łatwo mógł je przyswoić kilkulatek – a przy tym wydają się wystarczające do pokazania genezy pieniądza. Do wieku czytelnika dopasowane są również ilustracje.

Książeczka moim zdaniem jest bardzo pomocna w wytłumaczeniu dziecku, skąd wzięły się pieniądze – wielu rodzicom byłoby trudno tak trafnie to ująć.

Tajemnica, czyli czy pieniądze wyrastają z ziemi?

Tajemnica, opowiadanie z tomu Skrzydła autorstwa Wojciecha Widłaka, to dowcipna historia z zaskakującym zakończeniem. Książeczki opowiadające o rodzinie, jaką tworzą Pan Kuleczka, pies Pypeć, kaczka Katastrofa i mucha Bzyk-Bzyk, są dla mnie świetnym przykładem pokazywania w nieco magiczny sposób zwykłego życia.

Pies Pypeć wymienił uzbierane drobniaki na całe pięć złotych i zasadził je w skrzynce na oknie. Przyszła wiosna, więc z niecierpliwością czeka, aż wyrośnie z niej całe mnóstwo pieniędzy i planuje, co za nie kupi. Tymczasem z ziemi zaczynają wyrastać kwiatki… Okazuje się, że to Pan Kuleczka znalazł w ziemi monetę, kupił cebulki krokusów, zasadził i oto właśnie jest efekt.

Zasadniczą zaletą tej historii jest uświadamianie najmłodszym czytelnikom, że pieniądze nie potrafią się same rozmnożyć. Można je jednak wydać na coś, co przyniesie nam prawdziwą radość – i na tym przede wszystkim polega ich wartość.

Czy to jest za darmo?

Znacie Basię – ulubienicę przedszkolaków i ich rodziców? Ja osobiście uwielbiam książeczki autorstwa Zofii Staneckiej, bo świetnie pokazują typowe dziecięce problemy, co więcej – często podsuwają praktyczne rozwiązania. Nie inaczej jest w tym przypadku: tom Basia i pieniądze przyda się rodzicom, którzy nie wiedzą, jak reagować na scenę w sklepie: „Kup mi! Ja muszę to mieć!”

Mama bohaterki wybiera się z dziećmi na zakupy do marketu. I ta zupełnie zwyczajna, codzienna sytuacja staje się okazją do nauczenia maluchów ważnych rzeczy związanych z gospodarowaniem pieniędzmi.

Książka porusza dwie ważne kwestie. Po pierwsze wyjaśnia, że pieniądze nie biorą się z nieba, tylko trzeba na nie zapracować. Po drugie uświadamia, że dysponując określoną kwotą, musimy zadecydować, na co ją wydać. Najpierw trzeba kupić rzeczy niezbędne do życia np. jedzenie czy środki czystości. To, co nam zostaje, możemy ewentualnie przeznaczyć na jakąś zachciankę. Ale uwaga! Tutaj też zawsze jest więcej pokus niż możliwości finansowych. Dziecko od małego powinno uczyć się, że musi dokonać wyboru, na co przeznaczyć każdą, nawet najmniejszą sumę.

Bardzo ciekawym i ważnym wątkiem poruszonym w książce jest problem sklepowych promocji i gratisów. Basia myśli, że dostanie laleczkę za darmo (przecież jest napisane: „przy zakupie dwu autek laleczka gratis”). Mama tłumaczy jej jednak, że to tylko taki trik, który ma nas skłonić do większych lub zbędnych zakupów. Ponieważ dużo chwytów marketingowych adresowanych jest do dzieci, już w młodym wieku musimy w nich wyrabiać odpowiednie podejście do reklamy.

Jak nauczyć dziecko oszczędzania?

Bohaterem książeczki Justyny Wacławik Mądre oszczędzanie jest Kangurek, który bardzo chciałby mieć hulajnogę, a rodzice zamiast ją kupić, postanawiają zacząć dawać mu kieszonkowe, żeby sam mógł uskładać potrzebną sumę. Tylko dlaczego jest to takie trudne? Kangurek wydaje pieniądze na słodycze i drobne zabawki, a w skarbonce nic nie zostaje. Dopiero z pomocą rodziców udaje mu się systematycznie odkładać co tydzień jakąś kwotę .Ta krótka i prosta historia świetnie odzwierciedla dobrze znaną wielu rodzicom sytuację.

Sama treść publikacji nie wyróżnia się niczym szczególnym, a wątek, w którym bohater uczy się oszczędzania, jest niedostatecznie według mnie rozwinięty. Jednak dużym walorem są zamieszczone na końcu książki uwagi dla opiekunów na temat nauki oszczędzania, a także propozycje 13 pytań, które można zadać dziecku rozpoczynając rozmowę o właściwym podejściu do pieniędzy i ich odkładania. Punkty te uzupełnione są cytatami z Biblii, dotyczącymi roztropnego obchodzenia się z zasobami finansowymi.

Taki zestaw lektur pokazuje podstawowe zagadnienia ekonomiczne, które warto przybliżyć przedszkolakom. Propozycje ekonomicznych książek dla uczniów przedstawię w kolejnym artykule.