Dlaczego warto uczyć dzieci programowania?
Jeszcze kilka lat temu programowanie kojarzyło się z elitarnym zajęciem dla wąskiej grupy specjalistów. Dziś kodowanie wkracza do podstawy programowej szkół podstawowych jako niezbędny element cyfrowego wychowania młodych. Jest to umiejętność uniwersalna, która tak jak znajomość języka obcego, kształci zarazem zdolności intelektualne, jak i pozwala na lepsze zrozumienie otaczającego nas świata.
Gry, Internet, urządzenia mobilne to część rzeczywistości, w jakiej funkcjonują nasze dzieci. I choć dla dorosłych wiele z tych rozwiązań wciąż jawi się jako innowacja, dla najmłodszych są naturalnym środowiskiem życia. Jeśli chcemy, aby nasze dzieci aktywnie korzystały ze świata nowych technologii – nie tylko jako odbiorcy treści, ale także jako ich twórcy, powinny jak najwcześniej zacząć nabywać odpowiednie kompetencje cyfrowe. Jedną z najważniejszych jest umiejętność programowania.
Programowanie – szansa na przyszłość
Na rynku pracy wciąż brakuje specjalistów IT – wraz z dalszym rozwojem nowych technologii, zapotrzebowanie na programistów będzie rosło. UE przewiduje, że do końca 2020 będzie brakować 800 tys. pracowników z tej branży. Nauka kodowania jest więc inwestycją w przyszłość zawodową dziecka. Nie każdy jednak jest stworzony do kariery programisty – niezależnie jednak od ścieżki kariery, jaką podążą dzisiejsi uczniowie, nauka programowania od najmłodszych lat jest intelektualną kompetencją uniwersalną, która przyda się w każdym zawodzie.
Dlaczego warto uczyć się programowania od najmłodszych lat?
- programowanie kształci umiejętność logicznego myślenia i zdolność do rozwiązywania problemów,
- programowanie jest jak pieczenie ciasta bez korzystania z przepisu – polega na korzystaniu z własnych i cudzych doświadczeń, aby wykonać ciąg działań prowadzących do satysfakcjonującego rezultatu,
- programowanie jest jak zarządzanie zespołem – wymaga precyzyjnego formułowania własnych myśli oraz jasnego określenia celu,
- programowanie jest jak gra w szachy – uczy ogólnych zasad myślenia i poszukiwania optymalnych rozwiązań pojawiających się problemów.
Dla dzieci tworzenie pierwszego w życiu kodu jest rodzajem zabawy intelektualnej i polem do eksperymentów. Nawet jeśli młody człowiek nie stanie się z miejsca autorem gier komputerowych lub twórcą aplikacji, zdolność rozwiązywania problemów w świecie cyfrowym stanie się dla niego mentalną rozgrzewką przed wyzwaniami, które napotka w swojej dorosłej przyszłości.
Nauka rozwiązywania problemów
Życie to nie jest matura – nie ma klucza odpowiedzi, nie ma jednego poprawnego rozwiązania. Napotykamy problemy, które mają charakter otwarty, wymagają od nas myślenia dywergencyjnego (analizy z wielu punktów widzenia, tworzenia nowych rozwiązań, wyboru najlepszej opcji z wielu możliwych). Programowanie uczy właśnie tego typu podejścia — kreowania rozwiązań napotkanych trudności i ewaluowania uzyskanych rezultatów. Kształci więc umiejętność rozwiązywania problemów i myślenia analitycznego, które można podzielić na uniwersalne etapy:
- sformułowanie problemu oraz analiza możliwości (jakie mam zasoby, jakie ograniczenia, do jakiego efektu dążę),
- projektowanie rozwiązania (postawienie hipotez, wybór narzędzi, ułożenie algorytmu – ciągu zdarzeń/poleceń, które mają dać zamierzony rezultat),
- testowanie rozwiązania (sprawdzanie działania kodu, weryfikacja zastosowanych rozwiązań, wprowadzanie poprawek – modyfikowanie hipotez i sposobów działania programu).
Programowanie ma także charakter społeczny – często wymaga współpracy w grupie oraz dobrej komunikacji w zespole. Dany problem można rozwiązać na wiele sposobów, możliwość przedyskutowania napotkanych problemów lub porównania zastosowanych rozwiązań staje się ważnym źródłem rozwoju umiejętności młodych adeptów programowania.
Ze strony dydaktycznej najważniejszą zaletą programowania jest naturalne łączenie teorii z praktyką – nowe umiejętności zdobywane są poprzez działanie i testowanie pomysłów. Dla dzieci istotna jest także satysfakcja z ukończonego projektu. Stworzona przez młodego programistę/kę gra czy prosta aplikacja może być używana nie tylko przez młodego twórcę ale także przez inne osoby, które docenią włożoną w program pracę.
Pierwsze kroki w świecie kodu
Naukę programowania można przyrównać do nauki nowego języka — wymaga czasu i wytrwałości. Na pierwszym etapie przygody z programowaniem najważniejsze jest danie najmłodszym przestrzeni do eksperymentów i kreatywności. Wprowadzenie do programowania powinno być intelektualną zabawą, która sprawi dzieciom dużo radości z napisanego i działającego kodu. Dla dzieci najlepiej sprawdzą się proste języki wizualne (kod układany jest z obrazkowych bloków). Jeśli chcemy zacząć programować ze swoimi dziećmi warto zacząć od prostych zadań zamieszczonych na Code.org – znajdziemy tam zabawy programistyczne z bohaterami ulubionych bajek i filmów. Bardziej rozbudowane projekty stworzymy w analogicznym języku Scratch. Warto się także przyjrzeć nowym narzędziom edukacyjnym (np. ComputerCraftEdu – język LUA Script przeniesiony na specjalne klocki w grze Minecraft) czy licznym aplikacjom pozwalającym na naukę programowania w formie gry lub zabawy (np. Lightbot, CodeCombat).
Żadna część jak i całość artykułów oraz materiałów publikowanych na stronach portalu Smart Start nie może być powielana, przetwarzana i rozpowszechniana w jakikolwiek sposób bez wcześniejszej zgody Wydawcy.
Jakiekolwiek wykorzystanie utworów w całości lub w części bez zgody Wydawcy jest zabronione pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.
Programowanie przede wszystkim rozwija wyobraźnię i logiczne myślenie. Mój syn już w 4 klasie miał programowanie w Logo na Informatyce. Tyle radości miał jak mógł żółwiem sterować. W tej chwili ma 15 lat i na urodziny zażyczył sobie zeby mu wykupić na eduweb.pl kurs o programowaniu w javie, bo się naczytał o nim na forum. Widać że trochę odbiega od rówieśników, ale my z żoną nie zmuszamy go, sam chce się rozwijać.
Super artykuły o programowaniu. Gdy teraz, z lekkim opóźnieniem, widzę jak wygląda świat to sam żałuję, że nie zdecydowałem się na jakiś kierunek studiów związany z tematem 🙂 Justyna, może masz w planach jakiś artykuł o historii programowania, zaczynając od maszyn Jacquarda i konstrukcji Babbage’a (o ile nie było czegoś wcześniej)? Zrozumienie początków wydaje się być słuszne w każdej dziedzinie.
Programowanie rozwija! Programowanie uczy myślenia! Programowanie powinno być odrębnym przedmiotem w szkole oprócz informatyki. I to już od pierwszej klasy szkoły podstawowej!
Żyjemy w społeczeństwie, w którym komputery i smartfony są na porządku dziennym.
Współczesne dzieci i młodzież żyją w zupełnie innym świecie, niż ich rodzice 20 lat temu, codziennie korzystając z serwisów takich jak Youtube, Netfix czy Facebook.
Nawet zabawki często są interaktywne i wiele z nich można zaprogramować (np. Lego Mindstorms).
Wiedza o tym jak dany program działa, by móc z niego korzystać, to jedno. Zrozumienie, w jaki sposób się to dzieje, to jednak coś zupełnie innego.
To wyzwanie, które współczesne dzieci pokochają – programowanie umożliwi im zrozumienie świata w którym żyją i da bezpośredni wpływ na rzeczy w ich otoczeniu.
Programowanie nie jest tylko dla dzieci wybitnie uzdolnionych w tym kierunku, ale dla wszystkich – jest to po prostu nauka jeszcze jednego języka. Języka potrzebnego w przyszłości.
Oczekiwania odnośnie ludzi wchodzących na rynek pracy zmieniają się – wiedza zaczyna być mniej istotna niż kreatywność i logiczne myślenie.
Tak się składa, że programowanie komputerowe właśnie te dwie cechy rozwija i dlatego uważam, że nauka programowania od najmłodszych lat jest świetnym pomysłem.
Lista korzyści, jakie daje nauka programowania jest długa:
– Komputer, postać na ekranie czy malutki robocik – nie domyślą się, co dziecko chce im przekazać. Oczekiwania względem nich muszą być wyrażone niezwykle precyzyjnie. Programowanie uczy więc jasnego wyrażania swoich oczekiwań.
– Programowanie wymaga poznania szeregu algorytmów i rozumienia ich, konieczne jest też przewidywanie konsekwencji danego rozwiązania i planowanie działań, dzięki czemu rozwija się umiejętność logicznego myślenia.
– Kodowanie wymaga też cierpliwości i wytrwałości, ponieważ bardzo często szukanie błędu może być bardzo wymagającym zadaniem.
– W celu stworzenia gry lub animacji trzeba myśleć twórczo, szukać nowych rozwiązań.
– Dziecko czuje się sprawcą: „napisałem program i on działa”, a świadomość, że zmusiło się taką skomplikowaną maszynę do określonego działania sprawia, że nabiera też ono wiary w siebie i swoje możliwości.
Rodziców, kórzy nie znają Scratcha i znaczenia nauki programowania już od najmłodszych lat jest sporo, tymczasem do dyspozycji młodych programistów jest wiele bardzo interesujących propozycji:
Scratch – najpopularniejsze narzędzie, stworzone przez MIT. Scratch jest dostępny w języku polskim i całkowicie darmowy. Należy do języków obiektowych, a programowanie odbywa się w sposób wizualny – nie ma potrzeby wpisywania kodu, zamiast tego wystarczy ułożyć elementy mające kształt puzzli w określonym porządku.
LOGO – to dość wiekowy język, gdzie programuje się ruchy małego żółwia, a on poruszając się zostawia linie. Pozwala to tworzyć rysunek. W Polsce najbardziej znana (i często stosowana w szkołach) jest Logomocja. Należy do niej jednak wykupić licencję.
Do zabawy w programowanie mogą też zachęcić gry i aplikacje dostępne na telefon lub tablet, takie jak:
Robo Logic – gra logiczna, gdzie trzeba kierować bohaterem gry, aby dotrzeć do celu, dostępna na iOS (iPhone).
Cargo Bot – trzeba kierować dźwigiem, aby ułożyć bloki. Wersja iOS na tablet (iPad),
Lightbot – programowanie robocika tak, aby zapaliło światło. Wersja na Android.
Algoid – dla bardziej wymagających, bo sterowanie żółwikiem wymaga tworzenia kodu tekstowo, dostępny na Android.
KTurtle – darmowe oprogramowanie dla systemu Linux. Żółwik porusza się analogicznie jak w Logo.
TurtleArt – również działający w Linuksie, zawiera środowisko graficzne, dzięki czemu programowanie jest równie łatwe jak w Scratch.
Krystian Jacek – wow, zrobiłeś wyczerpujące zestawienie narzędzi do wczesnej nauki programowania. Zabawę z kodowaniem można zacząć np. na code.org gdzie jest dużo samouczków dla dzieci w stylu Scratchowym (budowanie kodu z klocków). Obok klasycznego już LOGO, ważnym programem w historii nauki programowania wśród dzieci był także Baltie.
Dzięki za polecenie oprogramowania na Linuxa – nigdy nie korzystałam ale chętnie zerknę jakie daje możliwości.
Należy i powinno się zachęcać dzieci do nauki programowania ponieważ jest to ciekawe,inspirujące,kreatywnej potrzebne do rozwoju osobistego w życiu prywatnym.
Poprzez programowanie poszerzamy swoją wyobraźnię i możemy tworzyć różne wspaniałe projekty które potem można opatentować aby później mogły służyć ludziom w życiu codziennym.
Artykuł „Dlaczego warto uczyć dzieci programowania?” skierowany jest do rodziców małoletnich dzieci i w prosty sposób wyjaśnia dlaczego warto kształcić je w kierunku programowania. Jest to inwestycja w przyszłość dziecka. Inwestycja w rozwój intelektualny dziecka która rozwinie jego wyobraźnię, kreatywność, logiczne myślenie. Gorąco zachęcam do przeczytania tego artykułu. Krzysztof – ojciec 5 letniego Bartka