Koncetracja uwagi a problem ADHD

Problem ADHD

Zespół ADHD, który charakteryzuje się zaburzeniami koncentracji uwagi i nadruchliwością, wraz z współwystępującymi często zachowaniami impulsywnymi, jest rozpowszechniony u około 5% dzieci w wieku szkolnym i u 60% z nich także w wieku dorosłym. U ponad połowy rodziców z ADHD występuje ryzyko posiadania dziecka z tym zespołem.

Jak pomóc dziecku z deficytami uwagi i pracować nad poprawą jego koncentracji?

Parę słów o ADHD

Przyczyny tego schorzenia nie zostały dotychczas w pełni wyjaśnione. Mogą być związane z nieprawidłowościami w genie, który jest odpowiedzialny za wychwyt zwrotny dopaminy². Jest to neuroprzekaźnik, który odgrywa ważną rolę w systemie nadzorczym mózgu. U dziecka z ADHD „ślad” zdarzenia w mózgu jest bardzo krótki, co prowadzi do gorszego funkcjonowania pamięci krótkotrwałej, niemożności koncentracji na zdarzeniu przez dłuższy czas, szybszego przełączania pomiędzy wieloma zadaniami. Wskutek tego pojawia się nadaktywność, mała odporność na czynniki rozpraszające uwagę, a ciągłe zmiany w myśleniu mogą prowadzić do impulsywności, czyli do gwałtownych zachowań. Z powodu krótkiego okresu aktywnej kontroli, dzieci z ADHD nie potrafią przewidywać przyszłych zdarzeń.

Ćwiczenia koncentracji uwagi

Nie istnieje jedna sprawdzona metoda terapii, której należy się sztywno trzymać w pracy z dzieckiem nadpobudliwym². Terapeuta powinien dopasować program terapii do specyficznych potrzeb dziecka i jego indywidualnych problemów, uwzględniając przy tym funkcjonowanie całego jego otoczenia. Metoda mojej pracy z dziećmi z problemem ADHD opiera się na połączeniu różnych treningów, które odnoszą się do ćwiczenia koncentracji uwagi.

Zastanówmy się, od czego zacząć ćwiczenia koncentracji? Proponuję, aby trening z dzieckiem rozpocząć od zadania następujących pytań:

1. W jakich sytuacjach udaje się Twojemu dziecku skupić uwagę na jednej rzeczy lub czynności?

2. Czy Twoje dziecko osiągnęło kiedykolwiek stan idealnego skupienia?

3. Przypomnij sobie sytuację, kiedy Twoje dziecko było zupełnie rozkojarzone. Co spowodowało taki stan?

4. Jak Twoje dziecko radzi sobie z przeszkodami, które nie dają mu się skupić?

5. Wypisz sytuacje, w których Twoje dziecko czuje się spokojne i odprężone.

Rady na temat koncentracji uwagi

1. Jeśli koncentrację Twojego dziecka zaburzają znajdujące się w jego otoczeniu rzeczy odwracające uwagę, należy rozpoznać ich źródła i dobrać odpowiedni trening.
2. Koncentrację może obniżać nadmierne lub niedostateczne obciążenie zadaniami, należy dopasować ilość wykonywanych zadań do możliwości dziecka.
3. Negatywne nastawienie do jakiegoś zadania obniża koncentrację, należy wtedy przekonać dziecko o jego własnych zdolnościach.
4. Na koncentrację negatywnie wpływa zła kondycja fizyczna, poprawia ją odpowiednia ilość snu³.

Przykładowe ćwiczenia:

Najlepiej zacząć od treningu zmysłu wzroku i słuchu⁴.

Ćwiczenie 1

Wyjrzyj za okno. Wybierz jakiś określony obiekt, np. sąsiedni blok i przyjrzyj mu się dokładnie, nie pomijając żadnego szczegółu. Następnie usiądź wygodnie, zamknij oczy i to wszystko, co widziałeś, odtwórz w swojej wyobraźni z jak największą liczbą detali. Zachowaj ten obraz jak najdłużej. Kiedy poczujesz, że Twoja uwaga słabnie, otwórz oczy i porównaj obraz utrwalony w wyobraźni z widokiem za oknem.

Ćwiczenie 2

Skup się na dźwięku, który powtarza się rytmicznie co pewien czas. Może to być np. tykanie zegara lub dźwięk dobiegający z ulicy. Koncentruj się najdłużej właśnie na tym uporczywym dźwięku. Jeśli Twoja uwaga ulegnie rozproszeniu, świadomie skieruj ją ponownie na ten wybrany dźwięk.

Ćwiczenie 3

Za pomocą ołówka w poszczególnych rzędach podkreśl literę „d”. Postaraj się wykonać to zadanie jak najszybciej.

ffssdgghhbckriadgchjnbffdskkiwetgzdscehnmloijhfdsadrtybvddseretbcxshkmbfdswryuoplhgfdsaxddrfhjjkikhfdsweryyuujnbvfftyhhcxzsdewtryijhgfdsazcxdfvbggtfdghjkmngfdswertynbvcxxdfghnjhffdsawrplkjnnbvfddssasertggffdszaawryhjijgfdszcvbmmihgtykmnhikklljhghbnmbvc

Ćwiczenie 4

Za pomocą ołówka wykreśl wszystkie „6” znajdujące się w poszczególnych rzędach.

46379756437490087534526

47589087635546578535465

54537586970996775645342

13132566757896565748396

Ćwiczenie 5

W poniższych słowach zmieniono kolejność liter. Jakie to wyrazy?

MOYD……………………………………

CEŃSOŁ…………………………………

KATAM………………………………….

RAKLAP…………………………………

YZSTEZ…………………………………

UTHŚWKAA……………………………

Praca nad koncentracją uwagi z dzieckiem nadpobudliwym jest ogromnym wyzwaniem, wymaga od rodzica i terapeuty prowadzącego dużego zaangażowania i cierpliwości w oczekiwaniu na efekty swoich działań. Jest to zadanie trudne, ponieważ wymaga umiejętności nawiązania pozytywnego kontaktu z dzieckiem, zrozumienia jego potrzeb i przyczyn problemów związanych z niewłaściwym zachowaniem.

Przypisy:

1. I. Krempińska, Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) w ujęciu neurokognitywistycznym i pedagogicznym, Neurokognitywistyka w patologii i zdrowiu, 2009-2011, PUM w Szczecinie, s. 73

2. W. Krawiec, A. Szadkowska Praca z dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo, Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze 2003, nr 2

3. N., K. Minge, Techniki samorozwoju, czyli jak lepiej zapamiętywać i uczyć się szybciej, Wyd.Samo Sedno, Warszawa 2012, s. 49-55

4. N., K. Minge, Techniki samorozwoju, czyli jak lepiej zapamiętywać i uczyć się szybciej, Wyd. Samo Sedno, Warszawa 2012, s. 59-65

Bibliografia:

1. Kajka N., Szymona K., Terapia ADHD. Trening sukcesu w pracy z dzieckiem nadpobudliwym, Wyd. Czelej 2014, ISBN: 978-83-7563-179-1

2. Kempińska I., Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) w ujęciu neurokognitywistycznym i pedagogicznym, Neurokognitywistyka w patologii i zdrowiu, 2009-2011, PUM w Szczecinie, str. 73

3. Krawiec W.,Szadkowska A., Praca z dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo, Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze 2003, nr 2

4. Minge N.,K., Techniki samorozwoju, czyli jak lepiej zapamiętywać i uczyć się szybciej, Wyd.Samo Sedno, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7788-167-5

Fot. Pixabay