Zastaw się, a postaw się – świąteczne wydatki Polaków

Jak pokazują badania, wydajemy coraz więcej z okazji różnych świąt, bo każdy powód jest dobry, aby wyprawić przyjęcie, spotkać się z rodziną i znajomymi oraz kupić prezenty. Święta Bożego Narodzenia to wydatek ok. 1300 zł, Wielkanoc – ok. 400 zł, Walentynki – ok. 100 zł, a to tylko trzy z wielu świąt, jakie lubimy celebrować.
Święta Bożego Narodzenia, Walentynki, Dzień Kobiet, Wielkanoc, Majówka, Halloween… W ostatnich latach obchodzone w Polsce święta – te tradycyjne i te zapożyczone z Zachodu, stają się coraz bardziej świętami komercyjnymi.

Witryny sklepowe zmieniają się w zależności od pory roku i nadchodzących świąt. Niedawno dominowały ozdoby walentynkowe. Wszędzie pełno było czerwonych serduszek, pluszowych misiów, czekoladek w kształcie serca i czerwonych róż. Teraz z witryn mrugają do nas kusząco kolorowe jajka, zające i wiosenne dekoracje. Wszystko po to, aby wzbudzić pozytywne emocje i uczucia, które kojarzą nam się ze Świętami Wielkanocnymi. Świąteczne motywy zachęcają nas do wejścia do sklepu, z którego najprawdopodobniej wyjdziemy z kilkoma torbami i nieco chudszym portfelem.

Zimą najdrożej?

Na pierwszym miejscu listy najbardziej komercyjnych świąt, czyli takich, na które wydajemy najwięcej, znajduje się Boże Narodzenie. Dlaczego tak jest? Po pierwsze, dbamy o to, aby na stole wigilijnym niczego nie zabrakło, czyli zgodnie z polską tradycją, stół musi się uginać, chociaż wiadomo, że wszystkiego się nie zje. Po drugie, w każdym polskim domu nie może zabraknąć pięknie przystrojonej choinki oraz dodatkowych ozdób wewnątrz i na zewnątrz domu. Po trzecie, pod choinką muszą się znaleźć prezenty dla całej rodziny i to nie byle jakie.

No i jeszcze Sylwester…Według badań firmy Delloitte, w 2015 roku Polacy planowali wydać średnio 1282 zł w celu przygotowania świąt, czyli o ok. 11% więcej niż rok wcześniej. Prawie połowę świątecznego budżetu przeznaczamy na upominki (ok. 44%), którymi najczęściej są książki i pieniądze (gotówka). Z jednej strony wydajemy coraz więcej na święta, ale z drugiej strony staramy się poszukiwać najlepszych ofert, co powoduje, że coraz częściej robimy zakupy przez Internet.

Według badań firmy Delloitte, coraz więcej osób deklaruje, że będzie robić zakupy świąteczne z większą świadomością i ostrożnością, w rzeczywistości niestety nadal większość z nas nie planuje świątecznego budżetu. Na dodatek zakupy zostawiamy na ostatnią chwilę, a w pośpiechu i szale przedświątecznej gorączki trudno mówić o racjonalnych zachowaniach konsumenckich.

Drugim bardzo komercyjnym świętem są Walentynki, na które wydajemy średnio ok. 100 zł, m.in. na prezenty dla ukochanych osób. Najczęściej w tym dniu kupujemy kwiaty, biżuterię i perfumy. Na Walentynkach zarabiają również restauracje i kina, w których musimy z dużym wyprzedzeniem zrobić rezerwację.

Wiosenne wydatki

Z uwagi na Święto Kobiet i Wielkanoc, w marcu podwójnie odczujemy ciężar wydatków świątecznych. Pierwsze święto odczują głównie portfele Panów, którzy deklarowali, że wydadzą średnio ok. 60 zł dla swoich Pań. Warto dodać, że występuje znacząca różnica pomiędzy pokoleniami w wysokości wydatków z okazji tego święta. Młodsze pokolenie Panów jest skłonne wydać na prezent ponad 80 zł, podczas gdy starsze pokolenie ogranicza się do kwoty bliskiej 30 zł. Upominki dla Pań w tym dniu to głównie kwiaty i czekoladki.

Święta Wielkanocne, choć dla chrześcijan są ważniejsze niż Święta Bożego Narodzenia, to dla sieci marketów i producentów żywności mają mniejszy potencjał komercyjny. W 2014 roku wydaliśmy na nie średnio ok. 360 zł, czyli prawie czterokrotnie mniej niż na Święta Bożego Narodzenia. Skąd ta różnica? Po pierwsze, nie kupujemy prezentów na Wielkanoc, a po drugie nie dekorujemy naszych domów z takim przepychem. Świąteczne ozdoby to głównie kwiaty i czekoladowe zające w kolorowych sreberkach. Według prognoz, wydatki wielkanocne również w tym roku mają nas wynieść ok. 360 zł. Pieniądze wydamy głównie na zakup żywności.

Jak święta wpływają na nasze zarządzanie finansami osobistymi?

Po pierwsze, następuje wzrost wydatków w naszym miesięcznym budżecie domowym przy (zazwyczaj) jednoczesnym stałym poziomie dochodów, co oznacza, że sięgamy wówczas do swoich oszczędności (o ile takie mamy) lub korzystamy z pożyczek, tzw. chwilówek. W okresach przedświątecznych banki i firmy pożyczkowe prowadzą wzmożoną kampanię reklamową szybkich świątecznych pożyczek, których sprzedaż wzrasta nawet do 25%.

Po drugie, z badań Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor wynika, że niestety zamiast zapłacić najpierw rachunki i inne zobowiązania, wydajemy pieniądze na zakupy świąteczne, tj. żywność, dekoracje i upominki. Dopiero po świętach martwimy się, co zrobić z brakiem gotówki na bieżące opłaty i narastającymi długami.

Brak rozplanowania wydatków, doprecyzowania kwoty, którą chcemy odłożyć w danym miesiącu i jasnych celów finansowych powoduje, że coraz więcej osób z powodu konsumpcyjnego stylu życia i impulsywnego wydatkowania popada w spiralę zadłużenia. Dlatego warto przemyśleć swój budżet domowy i określić, ile możemy wydać na poszczególne święta w roku, mając na uwadze to, że okazji do świętowania (czyli powodów do większych wydatków) jest coraz więcej, bo poza wymienionymi są jeszcze np. urodziny i imieniny, chrzciny, komunie i wesela.