Nasze życie to jeden wielki cykl koniunkturalny

Kryzysy towarzyszyły nam od początku świata. Już w Biblii w Księdze Rodzaju możemy dostrzec pierwsze oznaki cyklu koniunkturalnego, gdy Adam wraz z Ewą zostają wygnani z Edenu i muszą zmierzyć się z pierwszą recesją w swoim życiu.

Noworodki także rozpoczynają swoje życie od krachu, ponieważ w brzuchu mamy nie musiały nic robić, były zaopatrywane w tlen i jedzenie i czuły się bezpiecznie. Za to po porodzie muszą same oddychać, ssać i walczyć o przetrwanie.

Naturalny cykl koniunkturalny

Nasze życie pełne jest wzlotów i upadków. Niemowlęta mają skoki rozwojowe, które są pewnego rodzaju kryzysem, ponieważ wraz z nabywaniem nowych umiejętności – takich jak uśmiechanie się, umiejętność świadomego dotyku czy polepszanie się ostrości widzenia – przychodzi okres adaptacji, w którym to maluchy nie chcą jeść, są marudne i wszystko je denerwuje.

W okresie dojrzewania następuje czas buntu, w którym nastolatek szuka autorytetów, własnego ja oraz miejsca w świecie. Ten kryzys jest mu potrzebny, aby w przyszłości samemu stać się autorytetem dla własnej rodziny lub społeczeństwa.

Pierwsze lata pełnoletności to okres prosperity, w którym młody człowiek rozpoczyna studia, zaczyna pierwszą pracę i chce zdobywać świat. Ma wtedy ogromne ego i kompletny brak doświadczenia, podobnie jak przedsiębiorcy w czasie hossy. Następnie przechodzi się kryzys wieku średniego, po którym następuje ponowne złapanie oddechu.

Cykle w naszym życiu uczą nas adaptacji do zmieniających się warunków, kształtują nasz charakter i przygotowują do realizacji ważnych życiowych ról. Dzięki nim rozwijamy się także jako społeczności.

Nie przeszkadzać („Let it burn”)

Naturalne cykle koniunkturalne  występują nie tylko w życiu człowieka. Natura, tak samo jak wolny rynek, oczyszcza się i stymuluje rozwój poprzez kryzysy. Istnieją ekosystemy leśne, głównie w strefie podzwrotnikowej i borealnej, w których dużą rolę pełnią pożary jako naturalny czynnik ekologiczny. Pomagają słabszym, ale bardziej odpornym na ogień roślinom, osiągnąć przewagę (niektóre gatunki sosen) lub stymulują wzrost roślin, szybkość ich rozmnażania i kiełkowania (niektóre gatunki mącznicy lub sumaka).

Także w parku Yellowstone od kilku dekad pozwala się na rozprzestrzenianie się naturalnych pożarów, ponieważ przyczyniają się one do odbudowy pierwotnej warstwy lasu. Dodatkowo częste lokalne pożary pozwalają na usunięcie palnej materii przed jej nadmiernym nagromadzeniem się, co zmniejsza prawdopodobieństwo powstania dużego i katastrofalnego w skutkach ognia. ¹

Podział cyklu w ekonomii

Cykle koniunkturalne w ekonomii dzielą się na dwie fazy.

Pierwsza z nich to faza recesji (ang. contraction), w której wzrasta bezrobocie, maleje produkcja oraz ilość inwestycji. Ogólnie ludziom żyje się odczuwalnie gorzej. Długość tej fazy jest zależna od wielu czynników – od  przyczyny kryzysu, interwencji rządowej, kondycji gospodarki przed kryzysem oraz od pomysłu na rozwiązanie problemów.

Druga faza to ożywienie (ang. expansion), w której pojawiają się nowe miejsca pracy, firmy chętniej inwestują pieniądze zaoszczędzone w czasie kryzysu oraz zwiększa się produkcja.

Cykle koniunkturalne w przyrodzie

Wahania sezonowe związane ze zmianami pór roku mają znamiona cyklu koniunkturalnego, ponieważ możemy wyróżnić dwie fazy: recesji (zima), w której rolnik, budowlaniec bądź właściciel nadmorskiej posesji przejada zarobione wcześniej pieniądze i przygotowuje się na nadchodzący czas wzmożonej pracy oraz faza ożywienia (wiosna, lato, jesień), gdy trzeba zebrać plony, zbudować dom, naprawić dach lub przyjąć turystów, aby w ten sposób zdobyć środki na kolejny martwy sezon.

Dlatego o kryzysie trzeba myśleć już w czasie ożywienia. Jest to bardzo nienaturalne zjawisko, jednak musimy od najmłodszych lat rozmawiać z naszymi dziećmi i starać się wytłumaczyć, że dorosłość polega na odmówieniu sobie konsumpcji pewnych dóbr w teraźniejszości i przekazaniu ich „przyszłemu ja”. Bardzo dobrym przykładem są zwierzęta, które magazynują pokarm zdobyty latem lub jesienią albo przygotowują odpowiednie warunki (np. bezpieczne legowisko) do przeczekania kryzysu, którym jest dla nich zima.

Podstawą wszystkich kryzysów jest ograniczona ilość zasobów i nieograniczone ludzkie potrzeby. Zastój w rolnictwie jest spowodowany brakiem wody, urodzaju lub słońca, a kryzys dorastania wyczerpaniem się możliwości reagowania naszego organizmu na pojawiające się nowe wyzwania, takie jak samodzielne życie czy podejmowanie odpowiedzialnych decyzji.

Według Austriackiej Szkoły Ekonomicznej przyczyną krachów ekonomicznych są naturalnie tanie kredyty kreowane przez banki. Powodują one sztuczny ruch na rynkach. Ludzie zaczynają inwestować w ryzykowne projekty, kupują rzeczy, które nie są im potrzebne lub – co gorsza –te, na które ich nie stać. Powoduje to początkowy boom, ponieważ ktoś musi wyprodukować i sprzedać dobra, na które jest obecnie popyt.

Jednakże po pewnym czasie, gdy kończy się któryś z zasobów: zabraknie ludzi do pracy, pieniędzy na spłatę kredytu bądź wzrośnie cena jakiegoś produktu lub usługi, to rozpoczyna się weryfikacja polegająca na oczyszczenie rynku z podmiotów nieprzygotowanych na kryzys – podobnie jak w czasie naturalnych pożarów lasów.

Kryzys i bankructwo to normalne zjawiska wpisane w nasze życie. Pozwalają nam one rozwijać się oraz dostosowywać do zmieniających się warunków.

Pamiętajmy, aby przekazać dzieciom dwie informacje: kryzysów nie można uniknąć oraz trzeba o nich zawczasu myśleć i zawsze być przygotowanym na nie – tak samo jak przed skokiem ze spadochronu trzeba pamiętać o tym, aby wziąć ze sobą spadochron.

1 Wikipedia, Pożary lasów, dostępny 27.10.2016. Dostęp online: https://www.wikiwand.com/pl/Po%C5%BCary_las%C3%B3w

Wikipedia, Pożary lasów w Yellowstone (1988),  dostępny 27.10.2016. Dostęp online: https://www.wikiwand.com/pl/Po%C5%BCary_las%C3%B3w_w_Yellowstone_(1988)

Wikipedia, Pirofit, , dostępny 27.10.2016. Dostęp online: https://www.wikiwand.com/pl/Pirofit